In februari 2018 tekenden Fons Köster, directeur van Van Alckmaer voor Wonen, en Rob van Hemert, directeur Hemubo voor de samenwerking aan het groot onderhoud aan de drie galerijflats (218 woningen) aan de Amalia van Solmsstraat, Albertina Agnesstraat en de Vondelstraat, ook wel bekend als de ‘Kooimeerflats’. Het zou een mooie samenwerking worden, met als kers op de taart een kunstwerk bevestigd aan de kopse kant van de galerijflat aan de Amalia van Solmsstraat.
We gaan even terug naar de tijd waarin Fons door de Kooimeerbuurt in Alkmaar liep. Hij wilde zelf de buurt in, de wooncomplexen verkennen en bovenal de bewoners ontmoeten. De conclusie was dat er naast groot onderhoud ook een slag viel te slaan op duurzaamheid. Bovendien bleek er onvrede te leven onder bewoners. Het project is in een Design & Build constructie uitgevoerd. Dat betekent dat het ontwerp, planvoorbereiding en bewonersbegeleiding onderdeel uit maakten van de opdracht aan Hemubo. De bewonerscoördinator die gemoeid was met de bewonersbegeleiding is bij elke bewoner langsgegaan. Er bleek onvrede over tocht, schimmel en geluidsoverlast. Dat alles is door de onderhoudswerkzaamheden opgelost. Een andere klacht ging over veiligheid en sociale samenhang. Stichting KCP (Kleinschalige Culturele Producties), een samenwerkingspartner van Hemubo die sociaal-culturele projecten voor bewoners ontwikkelt, heeft toen zogenaamde ‘lift-gesprekken’ met bewoners gevoerd. Dit is, zoals de naam al aangeeft, een buurtonderzoek dat zich afspeelt in de lift en waar gesprekken werden gevoerd met bewoners over hoe ze de buurt ervaren. Er kwamen drie dingen in naar voren: overlast van hangjongeren, geen gemeenschappelijke ontmoetingsruimte voor mensen uit de buurt en veel zwerfafval. KCP heeft meegedacht aan een plan wat deze drie problemen zouden verhelpen en het goede nieuws: dat is gelukt! Het slechte nieuws: door gebrek aan geld en door tegenslagen door de coronacrisis kan dit geweldige project op dit moment niet voortgezet worden.
Werkplaats om plastic te recyclen
Marja is jongerencoach en projectleider op dit project, de Plastic Recycle Werkplaats Kooimeer. Marja: “Wij zijn een ontmoetingsplaats en een werkplek voor de jongeren en de andere bewoners in de buurt. Zwerfafval, en in het bijzonder plastic, is de verbindende factor. De Plastic Recycle Werkplaats Kooimeer is gebaseerd op het concept ‘Precious Plastic’. Het mooie van dit project is dat we drie vliegen in één klap slaan. Jongeren die overlast veroorzaken in de wijk krijgen de kans geld te verdienen met deze bijbaan en zijn zo letterlijk van de straat af, ze zijn met iets zinnigs bezig en leren er ook nog van. Zwerfafval in de buurt wordt ingeleverd bij de werkplaats en verdwijnt van straat. En last but not least, de werkplaats is een ontmoetingsplaats voor iedereen uit de buurt. En daar was behoefte aan.”
Yousri (15 jaar) is een jongen uit de buurt die vanaf het allereerste begin heeft meegedaan aan het project. Hij legt de verslaggever uit wat alle stappen waren om tot dit kunstwerk te komen. Yousri: “Alle kinderen hebben eerst met elkaar kennisgemaakt. Toen heeft Marja alle taken uitgelegd. Iedereen werkt aan alle taken mee. Dus ook de minder leuke taken moet je uitvoeren. We deden het met zijn allen. We moesten natuurlijk plastic verzamelen van de straat. Daarna moesten we dat allemaal schoonmaken zodat er geen etiketten meer opzaten. Daarna moesten we de stukken plastic zo klein mogelijk knippen en sorteren, kleur bij kleur. Die kleine stukjes deden we dan in ‘de fiets’. Door het fietsen maakte je de stukken heel erg klein. Maar dat was wel meteen het zwaarste werk. Daarna kon je de plastic snippers smelten en persen in een mal. Voor het kunstwerk waren dat achthoekige tegels. We hebben naast het kunstwerk ook nieuwe dingen gemaakt van het gebruikte plastic. Bijvoorbeeld alle nummerbordjes voor de huizen hier in de buurt, onderzetters en sleutelhangers.”
Marja: “Wij zouden voor een huizenblok inderdaad alle huisnummers maken, maar door corona konden we niet zo hard doorwerken als we wilden. We mochten maar met een heel beperkte groep mensen aan het werk zijn in de werkplaats. Uiteindelijk werd het blok opgeleverd en waren wij te laat met de levering. Heel zonde.”
Hind (15) heeft ook meegedaan aan het project. Hind: “Ik vond het heel erg leuk en ik vind het heel jammer dat het is gestopt. We hadden nog heel veel ideeën om te maken van zwerfafval. Dat is ook wat ik ervan heb geleerd. Ik zou nu nooit meer zo maar iets op de grond gooien en andere kinderen vertel ik ook waarom. Plastic blijft duizenden jaren liggen. Als ik iets zie liggen, pak ik het op. Als we voor het kunstwerk iets groens of paars nodig hadden, vond ik dat meestal meteen. Dat was heel grappig. Alle tegels hebben een verhaal. Alle gele tegels zijn van de bleekflessen die massaal werden ingekocht vanwege corona. En de paarse tegels zijn van de sondevoeding die een hele zieke mevrouw hier in de buurt gebruikte.”
Marja: “De kleintjes tussen de 4 en 10 jaar hebben ook meegeholpen. De zogenaamde ‘Cleankids’. Die gingen dan op woensdagochtend de buurt door om afval te zoeken en het plastic dat alle scholen in de buurt voor ons verzamelden op te halen. Iedereen was ontzettend betrokken. En dat vind ik er ook zo mooi aan. Door die samenwerking, ook met moeders uit de buurt, leer je steeds meer over de jongeren. En kan je ze makkelijker aanspreken. Jongeren leerde ook echt iets, natuurlijk over afval en hoe je het ook als een nieuw product kunt zien, maar ook over samenwerken. Op elkaar wachten, elkaar helpen, dat ook de niet leuke klusjes moeten gebeuren. Het is ontzetten waardevol. En als je het mij vraagt zouden we dit kunnen uitrollen tot iets kostenneutraals. Er was best animo voor om spulletjes van ons te kopen. Ik hoop dat er iemand opstaat die ons kan helpen een doorstart te maken, dat is goed voor de hele buurt!”
Partners van de Plastic Recycle Werkplaats Kooimeer zijn:
Hemubo, Van Alckmaer voor Wonen, Woonwaard, Stadswerk 072, Schoon Belonen, Duurzaam Alkmaar, gemeente Alkmaar, de Kardinaal de Jongschool en basisschool de Fontein.
